Katalizator co to jest?

Katalizator to jeden z najistotniejszych podzespołów w samochodzie. Warto poznać jego działanie oraz podstawowe funkcje, aby lepiej zaznajomić się z działaniem swoich czterech kółek, aby w razie problemów móc odpowiednio szybko zareagować. Katalizator, co to za urządzenie i co warto o nim wiedzieć, aby codzienne podróże przebiegały bezpiecznie i komfortowo?

Katalizator — ważna część zespołu

Katalizator to istotny element wnętrza samochodu. Jego sprawne działanie wpływa w dużym stopniu na prawidłowe funkcjonowanie całego pojazdu.

Oficjalna nazwa tej części to konwerter katalityczny. Stanowi on ważny składnik układu wydechowego w samochodzie, gdzie odpowiedzialny jest za filtrowanie szkodliwych związków generowanych przez silnik pojazdu. Montuje się go w autach od bardzo dawna, a jego obecność wynika z coraz bardziej restrykcyjnych przepisów na temat emisji spalin do atmosfery. Normy te są coraz surowsze z biegiem lat, dlatego też katalizator musi działać bez zarzutu, aby zniwelować szkodliwe działanie dla środowiska pojazdów mechanicznych.

Jak działa katalizator w samochodzie?

Swoją budową konwerter katalityczny przypomina tłumik. Posiada kształt blaszanej puszki, która wewnątrz ma strukturę plastra miodu. Powierzchnia pokryta jest zwykle pierwiastkami szlachetnymi — platyną, rodem czy palladem. Z tego powodu element ten pada często ofiarą złodziei, którzy sprzedają katalizator w skupie metali szlachetnych.

Obecność tych pierwiastków w konwerterze ma za zadanie zmniejszać stężenie szkodliwych substancji zawartych w spalinach. Wchodząc w reakcję z gazami spalinowymi, oczyszczają one to, co wydobywa się z samochodowej rury wydechowej.

Wyróżnia się dwa rodzaje katalizatorów — ceramiczny (wykonany z bloku ceramicznego) oraz metalowy (wykonany z użyciem bloku metalowego). Warto wiedzieć, że umiejscowienie konwertera w pojeździe zmieniało się na przestrzeni lat. Dawniej montowano go na rurze wydechowej, w podwoziu auta. Obecnie element ten znajduje się zwykle w kolektorze wydechowym. Zmiana ta wynika z faktu, że współcześnie produkowane samochody obowiązują znacznie surowsze normy, jeśli chodzi o dopuszczalną emisję spalin. W tym miejscu urządzenie szybciej się nagrzewa, a dzięki temu działa skuteczniej i sprawniej.

Najczęstsze usterki występujące w katalizatorze

Katalizator samochodowy, jak każdy element pojazdu mechanicznego, podlega zużyciu oraz awariom, które mogą wystąpić w trakcie jego eksploatowania. Należy wziąć przy tym pod uwagę, że część ta pracuje w wyjątkowo niesprzyjających warunkach, takich jak duże różnice temperatur i zwiększona wilgotność otoczenia. Jest także narażona na zwiększone ryzyko uszkodzeń mechanicznych. Mimo tego jednak katalizator jest dosyć trwały i stosunkowo mało awaryjny. Specjaliści uspokajają, że na tym samym elemencie przejedziemy nawet 200 000 kilometrów bez konieczności jego wymiany.

Duża część możliwych usterek katalizatora wynika przede wszystkim ze spadku jego wydajności. Zużycie poszczególnych części konwertera może wywołać nieprawidłowości w pracy całego układu wydechowego.

Do innych możliwych awarii może dojść na przykład wówczas, gdy uszkodzeniu ulegnie układ zapłonowy. Wtedy może okazać się, że spaliny, zamiast w cylindrze, oczyszczane są w katalizatorze. Sytuację taką może wywołać nieprawidłowe uruchomienie naszych czterech kółek. Chodzi o tak zwany zaciąg, czyli start silnika za pomocą holowania lub popychania pojazdu. W wyniku takiego działania część paliwa dostaje się do katalizatora i tam ulega spalaniu. Uzyskany wówczas wzrost temperatury może zniszczyć poszczególne składniki układu wydechowego.

Awaria może się zdarzyć również wtedy, gdy silnik zdąży się już rozgrzać, a samochód wjedzie w głęboką wodę (na przykład w kałużę). W konsekwencji może dojść do nagłego wychłodzenia konwertera, a następnie do nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu.

Po czym poznać, że katalizator jest niesprawny?

Każdy dobry kierowca doskonale zna swój samochód i w lot rozpozna wszystkie ewentualne nieprawidłowości w jego pracy. Jeśli chodzi o awarie katalizatora, istotne sygnały uszkodzeń to zauważalny spadek mocy silnika oraz hałas dochodzący spod podwozia. Jest to charakterystyczny dźwięk dzwonienia lub grzechotania. Co więcej, w nowszych modelach aut pojawia się również kontrolka oznaczająca potrzebę sprawdzenia naszych czterech kółek w serwisie.

Każdorazowo, gdy dostrzeżemy jakiekolwiek niepokojące objawy, powinniśmy niezwłocznie udać się do mechanika lub oddać samochód do sprawdzonego serwisu. Pod żadnym pozorem nie należy dokonywać napraw samodzielnie, ponieważ źle wykonane mogą doprowadzić do kolejnych awarii i jeszcze poważniejszych uszkodzeń.

Jak usunąć usterki katalizatora?

Naprawy powinniśmy zawsze zostawiać specjalistom. Oni najlepiej znają się na swojej pracy i z pewnością zaproponują najlepsze możliwe rozwiązanie. Jeśli dojdzie do awarii katalizatora, należy go wymienić. Zwykle wkłada się zupełnie nowy element lub regenerowany, który musi spełniać określone normy i standardy. Na rynku dostępne są zarówno oryginalne części od producenta, jak i tańsze zamienniki. W niektórych przypadkach dopuszcza się także regenerację używanego katalizatora. Jest to jednak proces długotrwały, który może pozbawić nas samochodu na dłuższy czas. Należy przy tym pamiętać, że montowanie używanego, niezregenerowanego konwertera, jest zabronione. Tego typu części są na ogół niesprawne, a ich używanie może wywołać kolejne niepożądane awarie i uszkodzenia.